Een droom van een tafel
In de meubelmakerswerkplaats van Karsten Schillings wordt een heel bijzondere meubeldroom gerealiseerd.
Als iets goeds nog beter wordt, dan wordt het perfect. Dat geldt ook voor de tafel van historisch eikenhout die in de werkplaats van Karsten Schillings gemaakt is. Deze heeft de meubelmaker uit Münster echter niet voor een klant gemaakt. Zijn klant, Alexander Wirzbach, heeft zijn meubeldroom veeleer met ondersteuning zelf verwezenlijkt.
De cirkelzaag begint te loeien. Moeiteloos vreet het zaagblad zich door het hout. Snijdt centimeter voor centimeter door de vezels en stuift een fijne zaagmeelnevel door de lucht die bij het invallende zonlicht glinstert. Hoe magisch het moment ook is, Alexander Wirzbach merkt daar maar weinig van. De academicus en manager wordt door zijn gehoorbescherming van de buitenwereld afgeschermd, bovendien is hij zeer geconcentreerd en kijkt gefixeerd naar de houten planken die hij op dit moment steeds weer door de cirkelzaag schuift. Als de zaag stopt, wordt duidelijk: de eerste zaaghandeling is gelukt. Alexander Wirzbach is blij. Je kunt aan hem zien dat hij trots op zichzelf is en daar is ook alle reden voor. Hij kende meubels immers tot dusver alleen om op te zitten of als stille praktische begeleiders van het dagelijks leven. Hij had nooit gedacht dat hij op enig moment zelf een cirkelzaag bedienen en zijn droom van een eigen werkstuk zou vervullen.
Dat levert een mooi resultaat op
Omdat de eerste zaaghandeling goed geworden is, volgen snel de tweede, derde en vierde. Alexander Wirzbach wordt steeds handiger in de omgang met hout. Hij heeft gauw door hoe en waar hij druk en kracht moet uitoefenen, beweegt na elke bewerking met de handpalm over de snijkanten en voelt letterlijk: dit wordt goed. Nadat hij de cirkelzaag heeft uitgeschakeld en het zaagblad langzaam tot stilstand komt, liggen er 80 millimeter dikke, gekantrechte en grof op maat gezaagde houten planken voor hem. Niet alleen hij, ook meubelmaker Karsten Schillings is met het resultaat tevreden. Want ondanks het waakzame oog dat de expert voor ieder van zijn workshopdeelnemers heeft, is hij met hen verheugd als een fase in de richting van het eindresultaat is geklaard.
Een lang workshopweekend is begonnen
In het geval van Alexander Wirzbach is het doel overigens een eettafel, en wel een echte eettafel: hij moet 2,80 meter lang en 1,20 meter breed worden. En met zijn 7 centimeter dikke tafelblad wordt hij in totaal 76 centimeter hoog, zodat er ook stoelen zonder problemen ondergeschoven kunnen worden. Omdat het workshopweekend kort is en er nog veel moet gebeuren, gaat hij direct weer aan het werk. Of beter gezegd aan de mengmachine: de standvoeten uit zichtbeton moeten gegoten worden. Meubelmaker Karsten Schillings heeft voor een snelbindend mengsel gekozen.
Hout gecombineerd met beton
De bekistingen van zeefdrukplaten worden met de Festool-accuschroevendraaier C18 en T18+3 in elkaar gezet. Dat gaat krachtig en vlot. Vervolgens nog verstevigd met kanthout en schroefklemmen wordt het beton gevuld, en de 50 centimeter lange draadstangen worden in het nog zachte geheel geplaatst. Op regelmatige afstanden zijn moeren als "ankers" op de draadstangen geschroefd. Die moeten later moervast zitten, omdat zij de standvoeten met de koppelingsplaat aan de onderzijde van het tafelblad verbinden en niet alleen steun bieden, maar ook voor stabiliteit zorgen. Naast de stevige verbinding van voeten en plaat zorgt de stabiele 12 millimeter dikke koppelingsplaat ervoor dat het massieve tafelblad later niet kan kromtrekken.
Een eettafel ... maar niet zomaar een eettafel
Dat er in dit weekend zo veel te doen is en de eettafel zulke forse afmetingen krijgt, berust geheel op de wens van Alexander Wirzbach. Lang, bijna te lang, hadden hij en zijn vrouw naar een passende tafel gezocht en hadden niets gevonden. En bij de tafels die eventueel in aanmerking zouden komen, ontbrak altijd wel wat. Door een gelukkig toeval was de manager uit Mannheim in contact gekomen met de meubelmaker uit Münster. Schillings had bij buren van Wirzbach een opdracht uitgevoerd en werd aanbevolen. Snel kwam van het een het ander. Schillings had al gauw door dat zijn toekomstige klant op zoek was naar iets bijzonders en deed een voorstel: een uit historisch hout gemaakte eettafel. Een tafel waaraan men verhalen vertelt, die zelf geschiedenis is en waarvan de bouw eveneens een eigen verhaal is, en dat allemaal in moderne vorm en zelf gebouwd. Dit idee sloeg aan bij Alexander Wirzbach.
"Een tafel waaraan men verhalen vertelt, die zelf geschiedenis is en waarvan de bouw eveneens een eigen verhaal is, en dat allemaal in moderne vorm en zelf gebouwd."
Karsten Schillings, schrijnwerker
Een reis in het verleden
Weer terug in zijn meubelmakerswerkplaats in Münster ging Karsten Schillings daarom gelijk op zoek naar geschikt materiaal. In het ca. 20 kilometer verwijderde Greven vond hij wat hij zocht bij collega Markus Holtmann: zijn "History Wood" is afkomstig van twee- tot driehonderd jaar oude vakwerkhuizen en schuren en is deels zelfs nog ouder, want balken uit verbouwde gebouwen werden in vorige eeuwen soms ook al opnieuw gebruikt. Schillings stuurde meteen voorbeelden van het in aanmerking komende hout aan zijn klant. Er moest een keuze gemaakt worden, omdat de structuur van het historische hout sterk kan variëren en er soms meer, soms minder gaten of andere gebruikssporen aanwezig zijn. Na aankomst in de meubelmakerij Holtmann maakt Alexander Wirzbach zijn definitieve keuze, een spannende aangelegenheid die wel 2 uur in beslag nam. Daarvoor had het hout al een vacuümdroging doorlopen waardoor het hout een restvocht van 8 procent krijgt. Dit restvocht is aangepast aan de luchtvochtigheid in moderne gebouwen zodat het hout later minder werkt en niet meer kromtrekt.
De finishing touch
Na vier werkdagen is de klus geklaard. De tafel is (bijna) klaar. Helaas kan Alexander Wirzbach de voltooiing niet zelf uitvoeren en er ook niet bij aanwezig zijn. Want het opvullen van de scheuren in het honderden jaren oude hout met epoxyhars en de daarvoor benodigde drogingstijden zouden gewoon te lang duren. Nadat zijn collega Markus Holtmann goed werk geleverd had met het hars, neemt Karsten Schillings met een medewerker en een leerling de allerlaatste bewerkingen over met de ETS EC 150 excenterschuurmachine. Met een korrel 320 geven zij het epoxyhars een prachtige glans en letten er gelijktijdig op dat het historische eikenhout niet gepolijst wordt. Als laatste handeling wordt het gehele oppervlak met natuurolie van Festool behandeld.
"150 kilo voor het tafelblad, 150 kilo per betonnen standvoet"
Alhoewel Alexander Wirzbach niet aanwezig is bij de laatste bewerkingen, is hij dolgelukkig met het resultaat. Hij en Karsten Schillings hebben immers niet zomaar een meubel gebouwd, maar een moderne eettafel met geschiedenis en geheel eigen kenmerken gecreëerd. Dat hierbij wel enige druppels zweet kunnen vallen, wordt meteen duidelijk bij de levering: "150 kilo voor het tafelblad, 150 kilo per betonnen standvoet", schat Schillings het gewicht. En dat betekent per bouwdeel "vier hoeken en vier man" en heel veel spierkracht tot de tafel op de daarvoor bestemde plaats staat. Dat de eettafel iets heel bijzonders is, ziet Alexander Wirzbach elke dag weer, en telkens als hij met zijn hand over het tafelblad strijkt, herinnert hij zich dat hij vooraf nooit gedacht had zoiets fraais zelf te kunnen bouwen.
