Boren – zo gedaan
Tips voor de keuze van de juiste machine om te boren
Schroeven, boren, klopboren en hamerboren: de met een accu aangedreven schroefboormachines zoals de nieuwe Quadrive TDC 18/4, de nieuwe klopboormachine Quadrive TPC 18/4 en de accu-boorhamer BHC 18 zijn zeer veelzijdig. Zij bieden draaimoment, toerental en deels slagenergie als van kabelgebonden machines, maar voor de kwaliteit van het boren zijn deze criteria niet alleen doorslaggevend. Hoe functioneren slagwerken? Welke boorfunctie is in welk bouwmateriaal geschikt? Hoe kan het materiaal worden bepaald?
Iedere ambachtsman kent dat wel: Op de bouwplaats moet er snel gewerkt worden. De vakman weet het te waarderen als functies en voorzetstukken snel gewisseld kunnen worden. Om die reden heeft Festool in de boorkop de Centrotec-boorhouder en bithouder in één verenigd: hij is 50 procent compacter en 80 procent lichter dan vergelijkbare boorhouders. Hij past op alle accu-schroefboormachines en accu-klopboormachines van Festool met FastFix-aansluiting en maakt zo een bliksemsnelle gereedschapswisseling mogelijk.
Werkingswijze en gebruik van de boorhamer
Bij de boorhamer BHC 18 ontwikkelt een pneumatisch slagwerk een krachtige slagenergie die in axiale richting werkt. De ontstane draaibeweging dient om het boorstof naar achteren af te voeren. Een boorhamer werkt met een lage slagfrequentie, maar daarbij met een aanzienlijk hogere slagenergie dan een klopboormachine. Hierdoor kan er sneller gewerkt worden. Voor het hamerboren in beton is minder krachtsinspanning nodig dan bij het klopboren. Georg von dem Bussche - meesterschrijnwerker en Festool-trainer - adviseert voor hardere bouwmaterialen zoals beton de boorhamer BHC 18.
Werkingswijze en gebruik van een klopboormachine
Ook bij de klopboormachine werkt de slag in axiale richting. Hier wordt de werking echter door twee tand- en vergrendelschijven gerealiseerd die elkaar raken en van elkaar "afglijden". Dit proces brengt slagen over op de boorkop, die via de boor op het materiaal inwerkt. Bij het klopboren wordt met veel kleine slagen in axiale richting van de boor gewerkt. Door de vergrendelschijven ontstaat een hogere slagfrequentie dan bij de boorhamer, de slagenergie is hier echter geringer. Om de boorvoortgang te optimaliseren, kan de gebruiker de accu-klopboormachine stevig tegen het boorpunt drukken. Bij eerder zachte materialen/plaatbouwmaterialen adviseert von dem Bussche echter om zonder slag te werken, bijvoorbeeld bij vezelcementplaten, gipskarton en gipsvezelplaten, stenen met poreuze structuur (gas- of puimsteenbeton) en geperforeerd metselwerk.
Tips voor de bepaling van de bouwmaterialen
In een ruwbouw zijn de bouwmaterialen nog gemakkelijk te herkennen. Zodra de muur echter bepleisterd of bekleed is, kan het precieze bouwmateriaal niet meer zo gemakkelijk worden bepaald. Een proefboring met een kleine boordiameter kan daarbij helpen. Dit maakt het makkelijk om te zien wat er onder de oppervlakte verborgen is:
| Beton | Zeer fijn, wit tot grijs boorstof |
| Massieve steen | Rood boorstof |
| Gasbeton | Lichtgrijs, grofkorrelig boorstof |
| Geperforeerde steen | Bij het boren voelbare holle ruimtes, felrood boorstof |
| Gipskarton | Holle ruimte achter de platen, fijn wit boorstof |
| Kalkzandsteen: | Fijnkorrelig, zandachtig, wit boorstof |
Schoonmaken van het boorgat
Het schoonmaken van het boorgat wordt door velen onderschat: dit is een belangrijke factor bij de montage van bevestigingselementen, omdat door boorstof in het boorgat de bevestigingskracht met meer dan 50 procent verminderd kan worden. Om die reden adviseert trainer von dem Bussche het boorgat schoon te maken voordat bevestigingselementen gemonteerd worden. Bij het boren wordt door de draaibeweging van de boor het boorstof weliswaar naar achteren afgevoerd, maar door de extra montage van een afzuigadapter kan de stofbelasting aanzienlijk verminderd worden. "De afzuigadapter D 27-BSD is zeer praktisch en schoon. Met zijn gepatenteerde 2-kamer-systeem zorgt deze voor stofvrij boren met boren tot 12 mm diameter in vloer, muur en plafond. Daarmee blijft het boorgat schoon, en deuvels hebben meer grip", legt von dem Bussche uit.
Beslissend is ook de juiste keuze van de boor
Krachtsinspanning en boorkwaliteit zijn naast het slagwerkprincipe grotendeels afhankelijk van de boorkeuze. Voor de bewerking van hout, staal en minerale bouwmaterialen biedt Festool boren en boorsets aan. Voor bouwmaterialen zoals kunststof en met name combinatiematerialen adviseert Festool speciale boren. Voor hardhout, spaanplaten, triplex of MDF-platen zijn spiraalboren ideaal. Bij het boren in hout geldt de vuistregel: hoe harder het hout en hoe groter de boordiameter, des te kleiner is het toerental en omgekeerd. Kunststoffen kunnen met houtboren bewerkt worden, staalboren zijn echter beter. Bij kunststoffen moet bijzonder langzaam en voorzichtig geboord worden om oververhitting te vermijden. Daarom is het raadzaam om de boor steeds weer eruit te trekken en de spanen te verwijderen.
Veilig werken KickbackStop, gehoorbescherming en veiligheidsbril
En als het bij het boren toch nog eens gevaarlijk zou kunnen worden: bij de accu-klopboormachine TPC en bij de accu-schroefboormachine TDC minimaliseert de elektronische KickbackStop het risico als de boor plotseling vast komt te zitten in het materiaal en minimaliseert daardoor het verdraaien van de pols. Bovendien moet bij het boren altijd gehoorbescherming en een veiligheidsbril gedragen worden.
