Familiebedrijf

Een familiebedrijf, drie generaties: Felix, Claus en Jan

Het raamconstructiebedrijf Schwarzmann in Schoppernau, Oostenrijk, is een van de modernste in zijn soort. Felix Schwarzmann, de oprichter, is altijd een vernieuwer geweest. Claus en Jan Schwarzmann leiden het familiebedrijf met succes naar de toekomst. Het is indrukwekkend hoe nauw de drie generaties bij elkaar blijven. In goede en slechte tijden.

Er zijn vervolgverhalen die verteld worden vanuit de zekerheid dat er een goede afloop zal zijn. Dit is zo'n verhaal. Het begint in april 2021, toen we voor het eerst naar Schoppernau in het Bregenzerwald reisden om raamfabrikant Schwarzmann te bezoeken. Twee jaar later gaat het verder met een tweede bezoek in april 2023, met daartussen een datum die de Schwarzmanns nooit zullen vergeten: 26 april 2022.

We beginnen bij het begin. In april 2021 zitten we voor het eerst samen, met drie generaties aan één tafel. Felix Schwarzmann vertelt ons hoe hij 50 jaar geleden, toen hij midden twintig was, een schrijnwerkerij in Schoppernau oprichtte. De werkplaats bevond zich op de gelijkvloers van het ouderlijk huis. Toen al lag de nadruk op de bouw van ramen. De vraag nam toe en er kwamen nieuwe werknemers bij. In 1981 ging zijn zoon Claus in de leer als timmerman in het bedrijf van zijn vader. De Schwarzmanns zijn altijd innovatief geweest. Halverwege de jaren 80 maakte een calculatie programma al deel uit van de inventaris. In 1996 werd de eerste digitale hoekmachine voor raamconstructies aangeschaft. Het familiebedrijf groeit gestaag. De volgende generatie ziet het levenslicht met de geboorte van Jan. "Natuurlijk besefte ik niet hoeveel geluk ik had," grijnst hij, "maar als klein jongetje had ik al in elk poëziealbum moeten schrijven dat ik timmerman wilde worden." Hij is nu een meester-vakman en junior bedrijfsleider.

Traditioneel vakmanschap ontmoet technologische expertise

In de loop der jaren heeft het raamfabrikant Schwarzmann de productie van uitzonderlijke massief houten ramen geperfectioneerd: op basis van een gevestigde traditie van houtvakmanschap, dat in het Bregenzerwald een hoge reputatie geniet, en met ultramoderne machines, die het bedrijf geheel nieuwe mogelijkheden hebben geboden op het gebied van kwaliteit en precisie. Op de grote CNC-freesmachine worden bijvoorbeeld raamprofielen met zeer complexe geometrieën tot op de millimeter nauwkeurig gefreesd. Vlak daarnaast zijn een aantal schuurmachines en accuschroevendraaiers van Festool in gebruik. Hier en daar wordt met de hand nabewerkt.

"Ik zie het als onze taak om het vakmanschap in stand te houden, de bijbehorende vaardigheden te behouden en tegelijkertijd nieuwe wegen in te slaan in de productieprocessen," zegt Claus Schwarzmann. Dit is precies de reden waarom de Schwarzmanns een uitbreiding bouwen met moderne luchtcirculatie en een eigen houtopslag. Het gebouw, een enorme hal met een hoog zadeldak, zal in het voorjaar van 2022 klaar zijn. De voorgevels van de bestaande werkplaats zullen worden opengesteld voor de nieuwe productiehal. De productie gaat natuurlijk gewoon door.

"Zelfs als kleine jongen schreef ik zogenaamd in elk poëziealbum dat ik ooit timmerman wilde worden."

Felix Schwarzmann

Een indringend evenement dat alles van iedereen vraagt

Alles verloopt volgens plan. Totdat een vonkje in de nacht van 26 april 2022 een catastrofe veroorzaakt. Vanuit de CNC-freesmachine, die die avond extra shifts draait, breidt de brand zich in zeer korte tijd uit. Felix merkt het als eerste op en probeert tevergeefs het vuur te doven met een brandblusser. Wanneer de brand de elektriciteit lamlegt, is het pikdonker en kan de 82-jarige opa zich nog net een weg naar buiten banen. Zijn zoon Claus belt onmiddellijk de brandweer. De brandweerlui arriveren met brandweerwagens, waaronder één heel dappere man die meteen het gebouw in wil. Als Claus beter kijkt, herkent hij zijn zoon Jan onder de brandweerhelm.

"We waren dankbaar dat er niemand gewond was geraakt," herinnert Claus Schwarzmann zich "Pas in de dagen die volgden, werd de volledige omvang van de verwoesting duidelijk. Het mooie was dat niemand van ons de wil en het vertrouwen had verloren dat we alles weer zouden opbouwen." Wat volgde was een jaar dat alles van de Schwarzmanns vergde maar het bracht hen ook dichter bij elkaar. "We zijn zo dankbaar dat iedereen echt geholpen heeft - onze werknemers, onze families en vooral onze collega Andreas Böhler, die me onmiddellijk na de brand de mogelijkheid bood om de productie in zijn werkplaats voort te zetten."

"Ik zie het als onze taak om het vakmanschap in stand te houden, de bijbehorende vaardigheden te behouden en tegelijkertijd nieuwe wegen in te slaan op het gebied van productieprocessen."

Claus Schwarzmann

Familiebanden met oorsprong en toekomst

Het feit dat hier in april 2023 niets meer van te zien is, is niets minder dan een klein wonder. De productie is weer op gang gekomen. "De nieuwe CNC-frees is nog variabeler, preciezer en krachtiger. Het Festool gereedschap dat de brand heeft overleefd, is allemaal schoongemaakt, gerepareerd en gecontroleerd door de hersteldienst van Festool," zegt Jan. De excentrische schuurmachines, stofzuigers en schroefmachines zijn weer volop in bedrijf.

Felix Schwarzmann heeft het volgende gereedschap al op zijn persoonlijke verlanglijstje staan: "Ik ga meteen de nieuwe RSC 18 accu reciprozaag kopen," vertelt hij enthousiast. Het is leuk om te zien dat de drie hun enthousiasme en gedrevenheid voor wat ze doen hebben behouden. Claus heeft het over belangrijke deugden die hij van zijn vader heeft geleerd en aan zijn zoon heeft doorgegeven. Het kan zijn dat dit ook een speciaal gen is dat in de familie Schwarzmann zit. Sommigen noemen het traditie. Voor anderen is het de toekomst. Hoe dan ook, het is ongelooflijk waardevol.